Ντμίτρι Μπίστι (27 Ιουνίου 1925 — 21 Οκτωβρίου 1990) — Λαϊκός καλλιτέχνης της Ρωσικής Σοβιετικής Ομοσπονδιακής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας, αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Καλών Τεχνών της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών (ΕΣΣΔ), αντιπρόεδρος της Ακαδημίας Καλών Τεχνών της ΕΣΣΔ.
Σπούδασε την περίοδο 1939–1941 σε σχολή Καλών Τεχνών.
Το 1952 τέλειωσε το Πανεπιστήμιο Γραφικών Τεχνών της Μόσχας. Ήταν μαθητής των γραφιστών της Μόσχας Α. Γκοντσάροφ και Π. Ζαχάροφ.
Το 1947 ξεκίνησε να δουλεύει στις εκδόσεις «Χουντόζεστβεναγια λιτερατούρα», «Ντέτσκαγια λιτερατούρα», «Σοβρεμένικ».
Σημαντικό μέρος της τέχνης του Μπίστι είχε σχέση με το σχεδιασμό του βιβλίου, τις γραμματοσειρές, τη σελιδοποίηση, το σχεδιασμό σελίδων τίτλου, τη βιβλιοδεσία και τα καλύμματα βιβλίου.
Ο σχεδιασμός και η εικονογράφηση στα βιβλία του Μπίστι δεν δείχνουν μόνο την εξέλιξη της τέχνης του, αλλά και αποκαλύπτουν τον πνευματικό κόσμο του καλλιτέχνη, τη στάση του απέναντι στη ζωή και την άποψή του για την ιστορία και το νεωτερισμό, οι οποίες δεν απέχουν πολύ από τις κοινότοπες αντιλήψεις για το καλό και το κακό. Η τέχνη του σχεδίου και της χαρακτικής τού δίνουν μεγάλη ελευθερία στην ερμηνεία του λογοτεχνικού υλικού.
Η τέχνη του κόσμησε όλα τα χαρακτηριστικά βιβλία των καλλιτεχνών της γενιάς του, η οποία ακολούθησε μετά την ένδοξη γενιά των μετρ του είδους τις δεκαετίες '20 έως '40.
Οι πρώτες εικονογραφήσεις βιβλίων του Μπίστι, στις οποίες φαίνεται ξεκάθαρα και η ξεχωριστή καλλιτεχνική υπογραφή του αλλά και η οπτική του καλλιτέχνη-σχεδιαστή, εμφανίζονται στις αρχές της δεκαετίας του '60. Ήταν οι εικονογραφήσεις στο μυθιστόρημα του Ίρβινγκ Στόουν «Πάθος για ζωή» (1961) και στη συλλογή διηγημάτων του Προσπέρ Μεριμέ (1963). Ωστόσο, μόνο στη δουλειά του στη συλλογή «Στίχι και Ποέμι» του Έντουαρντ Μπαγκρίτσκι εκδηλώθηκε ολοκληρωμένα και ελεύθερα η αντίληψη του Μπίστι για τη ζωή και την τέχνη. Η εξαιρετική δημιουργική και ανθρώπινη ιδιοσυγκρασία του καλλιτέχνη συνέπεσε εδώ με τα ισχυρά στοιχεία της ποίησης, διαποτισμένης με τη ρομαντική αντίληψη της επαναστατικής εποχής.
Στις συνθέσεις του Μπίστι απουσιάζουν τα τυχαία γεγονότα και παραμένουν μόνο τα σημαντικά. Στις εικονογραφήσεις των ποιημάτων «Τελευταία νύχτα» και «Σκέψη για τον Οπανάς» κυριαρχεί η αίσθηση της αξιοπιστίας της ιστορικής εποχής.
Όσο προχωράει η δουλειά του Μπίστι, τόσο βαθύτερα, χρόνο με το χρόνο, κατανοεί την ιδιαιτερότητα της εικόνας στα βιβλία. Την ιδιαιτερότητα, η οποία ξεδιπλώνεται ως αποτέλεσμα μετά από χρόνια δουλειάς και περισυλλογής. Από τη μία πλευρά, υπάρχει η αρχαιότατη και αμετάβλητη, όπως η ροή του χρόνου, διαδικασία της ανάγνωσης, η μαγεία της αλλαγής σελίδας, της μεταμόρφωσης νοημάτων, γραμμάτων σε εικόνες που προκύπτουν στη συνείδηση του αναγνώστη. Από την άλλη, οι εικονογραφήσεις του Μπίστι, το γραφικό τους σύστημα, τακτικά και διακριτικά, υφαίνεται κατά τη διάρκεια των σκέψεων του αναγνώστη, συμπίπτοντας με τις αναπαραστάσεις του μυαλού του και κατευθύνοντάς τες.
Εικονογράφηση της «Αινειάδας» του Βιργιλίου, 1971
Οι συνθέσεις του Μπίστι εμπίπτουν στις σελίδες όχι όπως σε μία κόλλα χαρτί, αλλά σε όλο το εύρος του βιβλίου. Δεν εικονογραφεί ξεχωριστά θέματα, αλλά ερμηνεύει δομικά και γραφικά τη λογοτεχνική πηγή στο σύνολό της. Κάθε εικονογράφηση βρίσκει την ακριβή της θέση στο κείμενο σε συνδυασμό με την εξέλιξη της πλοκής. Αυτός επιλέγει τη γραμματοσειρά, κατασκευάζει τη μακέτα, σχεδιάζει όλα τα στοιχεία του βιβλίου.
Κατέχοντας αριστοτεχνικά τη ζωγραφική, τη χαρακτική στο ξύλο και τη γραμμική οξυγραφία, ο καλλιτέχνης εικονογράφησε πολλά έργα της αρχαίας και της μεσαιωνικής λογοτεχνίας, της ρωσικής και ξένης λογοτεχνίας, καθώς και βιβλία για παιδιά. Ανάμεσα σε αυτά τα έργα ήταν και οι νουβέλες του Ακουταγκάβα, η «Αινειάδα» του Βιργιλίου, το «Τραγούδι του Ρολάνδου» και το «Άσμα του Ελ Σιντ», το «Το πολύ μυαλό βλάπτει» του Α. Γκριμπογέντοφ, το «Ταξίδι πέρα από τις τρεις θάλασσες» του Αθανάσιου Νικίτιν, το «Η εκστρατεία του Ίγκορ».
Εικονογράφηση της κωμωδίας του Α. Γκριμπογέντοφ «Το πολύ μυαλό βλάπτει»
Οι τραγικές ή ειρωνικές εικονογραφήσεις του Μπίστι είναι πάντα ιδιόρρυθμες, άκρως εκφραστικές, συναισθηματικές. Αυτές οι ιδιαιτερότητες των ζωγραφιών του καλλιτέχνη εμφανίζονται ασυνήθιστα ζωηρά στο σχεδιασμό της «Ιλιάδας» και της «Οδύσσειας» του Ομήρου, στις «Μεταμορφώσεις» του Απουλήιου, και στο «Πόβεστι» του Βλαντίμιρ Οντογιέφσκι
Ο Ντμίτρι Μπίστι συμμετείχε στο σχεδιασμό διακοσίων σειρών από τόμους της «Βιβλιοθήκης της παγκόσμιας λογοτεχνίας», για τον οποίο έλαβε το Κρατικό Βραβείο ΕΣΣΔ.
Τα έργα του βρίσκονται στην πινακοθήκη Τρετιακόφ, στο Ρωσικό μουσείο και σε κρατικές και ιδιωτικές συλλογές στη Ρωσία και στο εξωτερικό.
Για τη σύνταξη της βιογραφίας χρησιμοποιήθηκε υλικό από τη ρωσική έκδοση της ιστοσελίδας www.rusgreek.ru.
Μετάφραση του υλικού από τη ρωσική γλώσσα: Κώστας Τσενκελίδης.
